Niskie poczucie własnej wartości to problem, który dotyczy wielu ludzi, w każdym wieku. W szczególności mówimy o ludziach młodych, którzy postrzegają siebie przez pryzmat otoczenia. W erze mediów społecznościowych i przesadnego chwalenia się problem ten staje się niemal chorobą cywilizacyjną. Zobaczmy, jakie są typowe i te mniej typowe oznaki niskiej samooceny.
Niska samoocena – czyli jaka?
Na wstępie należy podkreślić, że niska samoocena to nie jest to samo co skromność, nieśmiałość, małomówność. Wiele osób jest zamkniętych w sobie i nie lubi się przechwalać, ale jednocześnie ma świadomość własnych zalet i wartości.
Niska samoocena to natomiast stan, gdzie następuje zaburzony obraz rzeczywistości. Osoba postrzega siebie dużo gorzej i ocenia znacznie surowiej, niż na to zasługuje i niż świadczyłyby o tym jej fakty.
Typowe oznaki niskiej samooceny
Typowe oznaki niskiej samooceny dość łatwo wskazać. Najważniejsze z nich to:
1. Wewnętrzny krytyk: wewnętrzny głos, który surowo nas ocenia, krytykuje, podcina skrzydła i przekonuje o tym, że nie jesteśmy wystarczająco dobrzy.
2. Brak wiary w siebie: niechęć do podejmowania wyzwań w przekonaniu, że nie odniesiemy sukcesu, podchodzenie do każdej czynności z założeniem, że się nie uda z naszej winy.
3. Porównywanie się do innych: osoby z niską samooceną pod każdym względem porównują się do innych, zwykle w przekonaniu, że są gorsze.
4. Przywiązanie do porażek: zapamiętywanie swoich porażek i odrzucanie sukcesów, szukanie dziury w całym, wyolbrzymianie słabości i ignorowanie mocnych stron.
5. Lęki: przede wszystkim fobie społeczne powodujące skłonność do samotności, izolowania się i unikania sytuacji społecznych, a także strach przed publicznymi wystąpieniami, byciem w centrum uwagi czy poniesieniem klęski.
Nietypowe przejawy niskiej samooceny
Teraz natomiast powiemy sobie jeszcze o pozostałych 5 oznakach niskiej samooceny, które są jednak nieco mniej oczywiste.
6. Krytykowanie innych: wbrew pozorom niska samoocena może powodować, że bardzo krytycznie podchodzimy nie tylko do siebie, ale też do innych.
7. Ambicje i perfekcjonizm: osoby z niską samooceną często są ambitne i popadają w perfekcjonizm. Nie chcą zaakceptować porażki i na siłę próbują być lepsze od innych.
8. Zazdrość: zazdrość i zaborczość w związku spowodowane są brakiem pewności siebie i przekonania o własnej wartości oraz porównywaniem do innych – potencjalnych rywali/rywalek.
9. Idealizowanie: osoby z niską samooceną mają skłonność do idealizowania swoich wyborów, by poczuć się lepiej. Przede wszystkim jednak chcą sprawiać lepsze wrażenie w oczach innych.
10. Otaczanie się słabszymi: jako towarzystwo osoby z niską samooceną często dobierają sobie takie, które postrzegają jako gorsze/słabsze od siebie, np. mniej atrakcyjne, mniej inteligentne, z gorszą pracą.