Toksyczna relacja nie jest od razu łatwa do rozpoznania. Dlatego właśnie zdajemy sobie sprawę, że coś jest nie tak, kiedy jesteśmy już silnie uzależnieni od szkodzącej nam osoby. Tym bardziej ważne jest, żeby mieć świadomość, jakie są fazy toksycznego związku. To pozwala mieć się na baczności i stworzyć dystans, kiedy jeszcze nie jest to takie trudne.
Fazy toksycznego związku
Toksyczna relacja przechodzi przez różne fazy, a niektóre skrajnie się od siebie różnią. Właśnie dlatego tak często ofiara wpada w pułapkę toksycznej osoby. Choć poszczególne związki się różnią, pewne schematy pozostają właściwie niezmienne.
Toksyczna osoba musi w pierwszej kolejności zwabić ofiarę, a więc nie może od razu pokazać swojego prawdziwego oblicza. Następnie, gdy już ma pewność, że zdobyła kontrolę nad relacją, może zacząć pokazywać swoje prawdziwe cechy. Wtedy zaczyna coraz bardziej osaczać i wykorzystywać ofiarę, a na koniec nierzadko ją porzuca.
Faza 1: Bombardowanie miłością
Pierwszą fazą toksycznego związku jest tzw. love bombing, czyli bombardowanie miłością. To etap, w którym toksyczna osoba próbuje usidlić swoją ofiarę. Przypomina niekończące się adorowanie i zdobywanie.
Kolacje w drogich restauracjach, prezenty, komplementy, deklaracje i litanie o niezwykłym porozumieniu, bliźniaczych duszach i przeznaczeniu. Na pierwszy rzut oka wygląda jak miłość od pierwszego wejrzenia, ale powinna zapalić się nad lampka ostrzegawcza.
Tak intensywne zaangażowanie może być przejawem początku toksycznej relacji. Uważaj więc, jeśli nowo poznany facet od razu proponuje ci wspólne mieszkanie i uważa, że jesteście dla siebie stworzeni.
Faza 2: Osaczanie ofiary
Gdy ofiara złapie się w pułapkę, czyli nabierze odpowiednio dużo zaufania, zbliży się i uzależni od toksycznej osoby (np. poprzez wspólne zamieszkanie), zaczyna się faza osaczania.
Toksyczny partner coraz bardziej zaczyna kontrolować swoją ofiarę. Izoluje ją od znajomych i rodziny oraz przekonuje, że tylko na nim może polegać, a zostawienie go będzie największym błędem w jej życiu.
Nie pozwala na samotne wyjścia, ocenia zachowanie, ubiór i każdy wybór. Ofiara z czasem przyzwyczaja się do nieadekwatnych reakcji oprawcy i stara się robić wszystko, by go zadowolić, jednocześnie wierząc, że to z nią jest coś nie tak.
Faza 3: Przemocowe zachowania
Toksyczny partner pozwala sobie na coraz więcej i więcej. Dochodzi do fazy toksycznego związku, w której pojawiają się zachowania przemocowe, obejmujące zarówno przemoc psychiczną, jak i niekiedy fizyczną.
W związku są kłótnie, awantury, czasami dochodzi do rękoczynów. Ofiara jest obrażana i lekceważona, doznaje coraz większej liczby upokorzeń. Niestety na tym etapie jest już na tyle uzależniona, że ma wrażenie, że nie ma drogi ucieczki, a relacje właśnie tak powinny wyglądać. Często obwinia siebie i tylko osoba z zewnątrz oraz praca z psychologiem mogą pomóc jej przyjąć inną perspektywę.