Często mówimy o wewnętrznym krytyku, który podcina nam skrzydła, a także o krytyce w negatywnym kontekście. Krytykowanie innych może być przejawem niskiej samooceny, a odporność na krytykę jest zaletą. Te wszystkie koncepcje mają jednak niewiele wspólnego z tzw. myśleniem krytycznym. Dowiedz się, czym jest krytyczne myślenie, dlaczego jest ważne i jak nad nim pracować.
Czym jest myślenie krytyczne?
Myślenie krytyczne jest tak naprawdę sztuką myślenia w ogóle. Brzmi banalnie? Nie ma sensu? Jeśli przyjrzysz się swoim na co dzień podejmowanym decyzjom i wydawanym osądom, zobaczysz, że wcale tak nie jest.
W życiu bardzo często widzimy tylko jedną stronę medalu. To dlatego, że kierujemy się emocjami, sympatiami, dotychczasowymi doświadczeniami. Jesteśmy przywiązani do naszego punktu widzenia – a jak wiadomo, ten zależy od punktu siedzenia.
Myślenie krytyczne jest wyjściem poza własne schematy. Dopuszczamy do siebie myśl, że odpowiedź na jakąś kwestię może być inna, że ktoś może sądzić inaczej albo że prawda wygląda nieco inaczej. Analizujemy i tak udaje nam się poszerzyć perspektywę.
Kompetencja przydatna w życiu
Myślenie krytyczne jest jedną z najbardziej cenionych kompetencji. Już w szkole dąży się do tego, by zachęcać do niego dzieci. Umiejętność ta pozwala odpowiednio selekcjonować informacje, umieć włączyć racjonalne myślenie w sytuacjach, w których często kierujemy się emocjami.
Osoba myśląca krytycznie potrafi odpowiednio dobrać argumenty i przedstawić swoje stanowisko. Odróżnia argumenty i stanowiska poszczególnych stron dyskusji i umie się do nich odnieść. Potrafi ponadto rozpoznać wszelkiego rodzaju manipulacje, co czyni ją odporną choćby na fake newsy czy manipulacje interlokutora np. szantaż emocjonalny.
Krytyczne myślenie – jak się go nauczyć?
Aby nauczyć się myśleć krytycznie, musimy przestawić nasz sposób myślenia na inne tory, a to nie zawsze przychodzi z łatwością. Przede wszystkim dlatego, że kosztuje nas to więcej wysiłku, a podświadomie szukamy rozwiązań prostych. Dlatego wolimy myślenie automatyczne, ograniczone.
Przestawienie się na krytyczne myślenie odbywa się w kilku krokach. Przede wszystkim musimy uświadomić sobie, że każda sytuacja może generować więcej niż jedno rozwiązanie, a my możemy rozważyć je wszystkie.
Po drugie należy zadawać pytania, również takie, na które odpowiedź nie jest prosta. Próbujmy jednak jej szukać, sięgając do różnych źródeł i opinii.
Po trzecie ważna jest ciekawość świata i ludzie oraz otwartość na naukę. Z czasem nasz punkt widzenia może się zmieniać, możemy brać pod uwagę nowe fakty, nowe odkrycia i weryfikować nasze poprzednie stanowisko.
W końcu musimy pogodzić się z tym, że krytyczność w myśleniu jest czymś nieszablonowym, co może się spotkać z oporem otoczenia. Musisz mieć więc odwagę, by bronić swojej niezależności