Czy wiesz, że jedno miejsce naszego mózgu – podwzgórze – odpowiada za większość codziennych procesów, jakim podlegamy? Sen, głód, stres, ciśnienie krwi i wiele innych elementów życiowych warunkowanych przez hormony mają swój początek właśnie w tym niewielkim obszarze. Wszystko jest ze sobą powiązane, dlatego nasz rytm dobowy i zegar biologiczny są kluczowe dla zdrowego funkcjonowania – udowadnia to chronobiologia.
Czym zajmuje się chronobiologia?
Chronobiologia to nauka, która w ostatnim czasie została rozsławiona dzięki zespołowi amerykańskich badaczy. Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young zostali w 2017 roku laureatami nagrody Nobla za odkrycia dotyczące mechanizmów działania zegara biologicznego. To właśnie tym zajmuje się chronobiologia, która bada nasze rytmy biologiczne, uzależniona od pory dnia czy pory roku.
To dzięki chronobiologii wiemy, jakie procesy zachodzą w naszym organizmie o określonych porach dnia (np. jak zmienia się nasze ciśnienie, temperatura, poziom hormonów). I to dzięki niej mamy świadomość, jak bardzo zaburzenie rytmu może negatywnie wpływać na nasze zdrowie.
Rytm dobowy a nasze zdrowie
Rutyna może kojarzyć się z nudą, ale z drugiej strony daje poczucie bezpieczeństwa, a przy tym przyzwyczaja nasz organizm do określonego funkcjonowania. Nie bez powodu tak często podkreśla się znaczenie regularnego, wystarczająco długiego snu i regularnie spożywanych posiłków.
Zegar biologiczny zostaje rozregulowany, gdy np. codziennie spożywamy posiłki o innej porze, gdy pomijamy śniadania, gdy zasypiamy bardzo późno, dosypiamy w ciągu dnia lub bierzemy nocne zmiany w pracy.
To wszystko przyczynia się do rozregulowania pracy jelit, a w konsekwencji różnych chorób (np. cukrzycy czy insulinooporności). Powoduje zaburzenia snu, w tym bezsenność, a także problemy natury psychicznej z depresją na czele.
Jak wyregulować zegar biologiczny?
Wiele osób twierdzi, że paradoksalnie nie ma czasu na uregulowanie swojego rytmu. Małymi krokami można to jednak osiągnąć, ale ważne, by najpierw ocenić, co wymaga wyregulowania.
Pamiętaj zatem, by nie pomijać śniadań, nawet jeśli dotychczas o 7 rano nie miałeś apetytu. Nie spożywaj też zbyt późno kolacji. Postaraj się, by pozostałe posiłki miały swoje stałe pory. Ustal, ile snu ci potrzeba i o której musisz kłaść się spać. Unikaj dużej aktywności i patrzenia w ekran bezpośrednio przed snem, za to możesz wcześniej się umyć i przebrać, by nie wybudzać się niepotrzebnie później.