Demencja starcza czy choroba Alzheimera w sposób brutalny i niezwykle przykry dla bliskich odbiera osobie starszej kontakt z otoczeniem. Istnieją jednak metody terapeutyczne, które pozwalają uaktywnić umysł i pamięć, wywołać pozytywne odczucia i sprawić, że pacjent nie zamknie się całkowicie na rzeczywistość, w której żyje. Takie zadanie ma właśnie terapia reminiscencyjna.
Terapia reminiscencyjna – czym jest?
Terapia reminiscencyjna to metoda stosowana najczęściej wobec osób starszych. Z różnych przyczyn zaczynają one mieć poważne kłopoty z pamięcią, co objawia się osłabieniem pamięci krótkotrwałej oraz problemami z orientacją w przestrzeni.
Polega na wykorzystaniu wspomnień, do których osoby w podeszłym wieku często chętnie wracają, w celu stymulacji, nawiązania kontaktu i uaktywnienia pacjenta, a także wywołania w nim pozytywnych odczuć, co zapobiega jego alienacji i osłabia skutki choroby.
Metodę tę opracował amerykański psychiatra i gerontolog Robert Neil Butler. Znany jest przede wszystkim jako autor pojęcia ageizmu, czyli dyskryminacji ze względu na wiek, co odnosi się głównie do osób starszych.
Zastosowanie terapii reminiscencyjnej
Terapia reminiscencyjna, ze względu na swoje właściwości, wykorzystywana jest przede wszystkim w domach opieki, ale także podczas indywidualnych spotkań z terapeutą np. w domu pacjenta. Służy pomocy głównie osobom cierpiącym na demencję starczą i chorobę Alzheimera. Może też okazać się przydatna, kiedy pacjent w podeszłym wieku zmaga się z depresją i ma skłonność do izolacji.
Choć terapię z użyciem wspomnień stosują terapeuci, tak naprawdę każdy może wykorzystać jej potencjał w trakcie rozmowy z bliskim. Wystarczy odpowiednio poprowadzić konwersację, okazać cierpliwość i poświęcić trochę czasu, by starszy człowiek poczuł, że obdarzono go zainteresowaniem.
W terapii reminiscencyjnej można wykorzystać różne przedmioty, a istotną rolę odgrywają te osobiste. Można ją także łączyć z muzykoterapią lub arteterapią, co pozwala oddziałać na wiele zmysłów pacjenta.
Na czym w praktyce polega leczenie wspomnieniami?
Podstawowym narzędziem podczas terapii reminiscencyjnej, oprócz rozmowy z przywoływaniem wspomnień, jest przedmiot, który dane wspomnienia może wywołać. Najczęściej mówimy tutaj o fotografiach, ale też pocztówkach, filmach, prasie, sztuce oraz przedmiotach codziennego użytku.
Terapia wykorzystuje rozwiniętą pamięć długotrwałą pacjenta. Rozmowy dotyczą więc przeżyć z dalszej przeszłości, a bodźcem do rozmowy może być tak naprawdę cokolwiek, nawet spontaniczne spostrzeżenie. W ten sposób buduje się nić powiązań między tym, co działo się kiedyś, a tym, co ma miejsce teraz.
Ważne jest, by nie odwoływać się do wspomnień negatywnych, ale pozytywnych. W ten sposób pacjent pozostaje w dobrym nastroju i chętniej się otwiera na rozmowę.
Niektórzy terapeuci wykorzystują dodatkowe rekwizyty jak choćby nieskomplikowane puzzle, które pozwalają ćwiczyć umysł, pamięć i wyobraźnię przestrzenną.