Często utożsamiana ze współczuciem, tak naprawdę jest czymś znacznie więcej. W dodatku o zdolności do jej odczuwania decydują zarówno czynniki środowiskowe, temperament, jak i… uwarunkowania biologiczne. Czym jest empatia i czy musimy mieć specjalne predyspozycje, by ją wykazywać, czy może wystarczy ją w sobie wykształcić?
Czym jest empatia?
Słowo „empatia” pochodzi z greki i pierwotnie oznaczało cierpienie. Bardzo często stosujemy to określenie zamiennie ze współczuciem, ale znaczeniowo nie są to synonimy. Współczucie polega na współodczuwaniu, a więc podzielaniu emocji drugiej osoby. Skupiamy się wtedy tak naprawdę na sobie, twierdząc np. że wiemy, czym jest smutek naszego przyjaciela, bo sami też go odczuwamy.
Empatia to jednak coś więcej. Punkt ciężkości jest tu przeniesiony na drugiego człowieka: staramy się zrozumieć jego odczucia, przyjąć jego punkt widzenia, pojąć jego motywacje i być przy nim, wspierać go. Osoba empatyczna potrafi zatem rozpoznawać emocje innych i wczuwać się w nie.
Zachowanie osoby empatycznej
Osoby empatyczne często mają określoną osobowość i umiejętności, które nabyły na etapie dorastania. Chętnie ofiarowują pomoc i wsparcie i nie mają problemu z przeniesieniem swojej uwagi na drugą osobę. Bardzo też przeżywają to, co czują inni, szczególnie negatywne doświadczenia, ponieważ potrafią się postawić na miejscu tych osób.
Empata dobrze wyczuwa emocje i nie ma problemu z ich poprawnym rozpoznaniem. Budzi zaufanie innych, a sam często obdarzony jest intuicją, dzięki której np. szybko odkryje w kimś fałsz. Niekiedy może wydawać się aż nadto wrażliwy, a w niektórych przypadkach potrafi stać się ofiarą manipulacji.
Jak pracować nad empatią?
Jeśli w dzieciństwie rodzice nie dawali nam odpowiednich wzorców, które mogły ukształtować empatię, a nie zaliczamy też siebie do ludzi wrażliwych, to oczywiście wyrobienie w sobie empatii będzie wymagało więcej pracy. Nie jest jednak niemożliwe, a może przynieść wiele korzyści.
Przede wszystkim warto przeanalizować swoje dzieciństwo, by dostrzec pewne braki. Pierwszym ważnym krokiem jest natomiast próba rozpoznania własnych emocji i nazwania ich. Potem można próbować rozpoznawać je u innych. Po drugie, należy bardziej aktywnie słuchać, dawać innym przestrzeń do zwierzeń i próbować wczuć się w ich sytuację.