Pierwsze relacje, jakie nawiązujemy w życiu, to rzecz jasna te z naszymi opiekunami (najczęściej rodzicami). Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że to właśnie one rzutują później na wszystkie inne relacje, jakie przyjdzie nam mieć w czasie dorastania i w dojrzałym wieku. To, jaki model nawiązywania relacji przyjmiemy, to tzw. styl przywiązania. Występuje w różnych wariantach, ale tylko jeden z nich uznawany jest za naprawdę zdrowy i właściwy: to bezpieczny styl przywiązania.
Czym są style przywiązania?
Koncepcja stylów przywiązania opiera się na tym, że pierwszym i najważniejszym wzorcem relacji jest dla nas relacja z rodzicami. Ma ona wpływ na nasze późniejsze relacje, ale nie warunkuje ich całkowicie. Na przykład w wyniku psychoterapii, ale też innych doświadczeń, nasz styl przywiązania może ulec zmianie.
Styl przywiązania może być, w podstawowym podziale, bezpieczny, lękowy, unikowy i zdezorganizowany. Ten pierwszy omówiony zostanie za chwilę oddzielnie.
Styl lękowy pojawia się, gdy bliskość rodzica nie była niczym pewnym. Później taka osoba potrzebuje bliskości, ale jednocześnie odczuwa ciągle niepewność i lęk przed odrzuceniem, co wiąże się z jej niską samooceną.
Styl unikowy wynika z niedostępności rodzica, przez co później bliskość i intymność stanowią problem. Styl zdezorganizowany występuje u osób, które w dzieciństwie czuły się zagrożone, a jako dorośli mają niską samoocenę, ale są też nazbyt ufni i szczerzy.
Bezpieczny styl przywiązania
Wymienione wyżej style przywiązania określa się jako pozabezpieczne, a więc takie, które zasadniczo powinno się starać skorygować. Bezpieczny styl przywiązania uznawany jest za taki, który pozwala nam w przyszłości nawiązywać zdrowe relacje.
Wyposażenie dziecka w bezpieczny styl przywiązania jest niezwykle ważne. Dlatego nawet gdy mamy do czynienia z noworodkiem, nie ignorujmy istoty naszych relacji z nim. Ten styl przywiązania wypracowuje się bowiem, gdy rodzic jest dostępny, bliski, reaguje na emocje i potrzeby, okazuje uczucia, akceptuje i ogólnie mówiąc, zapewnia poczucie bezpieczeństwa.
Taka osoba w przyszłości nie ma problemu z zaniżoną samooceną, stawianiem zdrowych granic i nawiązywaniem relacji opartych na bliskości, ale też poszanowaniem indywidualności i cudzych potrzeb. Sama też potrafi wyegzekwować dla siebie to, czego potrzebuje.
Styl przywiązania a związki
Osoby, które mają pozabezpieczne style przywiązania, mogą mieć poważny problem ze stworzeniem zdrowego, dobrze funkcjonującego związku z partnerem. Przez niską samoocenę potrafią być kontrolujące, niekiedy mają skłonność do stosowania manipulacji albo wręcz przeciwnie – ich ufność sprawia, że są wykorzystywane przez innych.
Bezpieczny styl przywiązania jest gwarancją udanych i trwałych relacji. Jeśli nie udało się go wykształcić w dzieciństwie, nic straconego. Na drodze psychoterapii zawsze można nadrobić zaległości.