Emocje to nasz wewnętrzny GPS, który mówi nam, gdzie jesteśmy i jak dostać się tam, gdzie chcemy. Sygnalizują też nasze potrzeby, a ich źródłem są nasze wartości i cele. Z praktyki klinicznej, jak również badań, wynika, że unikanie doświadczania uczuć jest źródłem wielu zaburzeń psychicznych, m.in.: depresyjnych i lękowych.
U podstaw tych ostatnich leży prawdopodobnie negatywny stosunek do odczuwanych emocji. Taki wniosek z przeprowadzonych w 2006 r. badań wyciągnęli Laura Campbell – Sills, Dawid Barlow, Timothy Brown i Stefan Hoffman. Badacze ci porównywali funkcjonowanie osób zdrowych i pacjentów Centrum Lęku i Zaburzeń Lękowych Szpitala Uniwersytetu Bostońskiego, wyświetlając obu grupom drastyczne sceny. Okazało się, że pacjenci ocenili swoje naturalne w tej sytuacji reakcje emocjonalne jako niewłaściwe i tłumili emocje silniej niż osoby zdrowe.
Winne tłumienie emocji
Tłumienie emocji, będące jedną z powszechniejszych form ich unikania, osiąga się poprzez naprężenie mięśni, a tym samym ograniczenie i spłycenie oddechu, co wprowadza ciało w stan napięcia. Pozostawanie dłużej w takim stanie znacznie obniża poziom energii i odporność organizmu. Jeśli trwa to całymi miesiącami, a nawet latami, może prowadzić do załamania zdrowia i pojawienia się chorób, także somatycznych (w przypadku predyspozycji biologicznych, też chorób nowotworowych).
Lepiej więc odblokować uczucia oraz wypracować sposoby radzenia sobie z nimi, a także takie ich wyrażanie, by uwolnić ciało od przewlekłych napięć mięśniowych.
Recepta na zdrowie wydaje się prosta, jednak nie jest tak łatwa do zrealizowania, zwłaszcza kiedy „nie lubi się uczuć”, a najbliższe otoczenie nie zachęca do ich doświadczania, kiedy słyszy się, że trzeba zachowywać się i podejmować decyzje mniej emocjonalnie.
Mity na temat emocji
Panuje wiele mitów na temat emocji. Jednym z nich jest przekonanie, że emocje upośledzają racjonalne myślenie. Badania dowodzą natomiast, czegoś wprost przeciwnego.
Uczucia mogą być dobrymi doradcami i odgrywają istotną rolę przy podejmowaniu decyzji. Osoby z uszkodzeniem płata czołowego lub ciała migdałowatego, u których odczuwanie emocji jest bardzo osłabione, dokonują niekorzystnych dla siebie wyborów, choć nie brak im dostępu do racjonalnej argumentacji. Powód: nie są w stanie wyobrazić sobie, jak by się czuły w wyniku zajścia określonych zdarzeń. Przykładem jest badany przez Antonio Damasio (2011) pacjent z uszkodzeniem kory przedczołowej, który nie przejawiał prawie żadnych emocji, a jednak jego nieracjonalne decyzje doprowadziły go do straty pracy, utraty oszczędności i rozbicia małżeństwa.
Kolejnym mitem jest przekonanie, że jeśli dopuścimy przykre emocje, to one nami zawładną i będą trwać bez końca. Z tego powodu ludzie często boją się emocji i chcą się ich pozbyć. Tymczasem wiemy, że uczucia pojawiają się w reakcji na określone wydarzenia i mają charakter przejściowy.